TIME OUT:

ΣΩΣΤΗ Ή ΛΑΝΘΑΣΜΕΝΗ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΑΧΕΙΡΗΣΗΣ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ;

 

• Τι είναι το Time out;

Time out σημαίνει η απώλεια όλων των εξής προνομίων για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ανάλογα με την σοβαρότητα της ανεπιθύμητης συμπεριφοράς που μπορεί να παρουσίασε ένα παιδί και ανάλογα με την ηλικία του (από 1 έως 5 λεπτά).

Ο στόχος του time out είναι να συνειδητοποιήσει το παιδί ότι χάνει κάποια σημαντικά για αυτό προνόμια εξαιτίας κάποιας συγκεκριμένης ανεπιθύμητης συμπεριφοράς του.

Γρήγορα θα συνδυάσει τη συγκεκριμένη συμπεριφορά (π.χ. το δάγκωμα, ή σπρώξιμο) με την στιγμιαία διακοπή κάποιων αγαπημένων δραστηριοτήτων, σαν συνέπεια.

• Πότε χρησιμοποιείται το time out?

To time out χρησιμοποιείται όταν παιδιά ηλικίας 2,5 - 4 ετών επαναλαμβάνουν επικίνδυνες συμπεριφορές όπως δάγκωμα ή πολύ δυνατό, αποδεδειγμένα εξεπίτηδες χτύπημα, άλλου παιδιού με αντικείμενο ή με τα χέρια, τη στιγμή που από τους γονείς έχει ήδη γίνει προσπάθεια διόρθωσης αυτής της συμπεριφοράς μέσω θετικής ενίσχυσης και επιβράβευσης της επιθυμητής συμπεριφοράς, για μεγαλύτερο διάστημα, χωρίς επιτυχία (positive reinforcement).

To time out δεν είναι καλό να εφαρμόζεται μετά απο πράξεις μικρότερης σημασίας/επικινδυνότητας, ή κατά λάθος συμβάντα ή σε παιδιά μικρότερης ηλικίας καθώς αυτό θα αποτελούσε τιμωρητική συμπεριφορά, που έχει συνήθως σαν αποτέλεσμα την συσσώρευση αρνητικών συναισθημάτων. 

Γενικά η υπερβολική χρήση του time out μπορεί να οδηγήσει σε όξυνση των προβλημάτων και συσσώρευση του θυμού στο παιδί, με αντίθετα αποτελέσματα στην συμπεριφορά του.

• Τι πρέπει να προηγηθεί του time out?

Οι γονείς ή παιδαγωγοί, είναι πολύ σημαντικό να προειδοποιούν τα παιδιά μετά από ανεπιθύμητη συμπεριφορά, ότι όποτε προβαίνουν σε επικίνδυνη συμπεριφορά θα χρειαστεί να μείνουν για λίγο σε συγκεκριμένο, βαρετό σημείο του σπιτιού (όχι σκοτεινό, ή απομονωμένο) που θα βρίσκεται εκτός του δωματίου τους. 

Αυτό το σημείο μπορεί να έχει ένα όνομα ή και όχι (πχ. σημείο της σκέψης ). 

Το παιδικό δωμάτιο είναι ένα δωμάτιο με πολλά όμορφα παιχνίδια - όταν ένα παιδί πηγαίνει στο δωμάτιό του δεν χάνει κάποιο προνόμιο και επίσης μαθαίνει να συνδυάζει την παραμονή του εκεί με κάτι δυσάρεστο.

• Πόση ώρα διαρκεί το time out?

Ένα λεπτό είναι υπεραρκετό. 

Σε περίπτωση που έχει συμβεί κάτι πάρα πολύ δυσάρεστο όπως σημαντικός τραυματισμός/πόνος άλλου παιδιού από πολύ δυνατό δάγκωμα τότε το time out μπορεί να διαρκέσει και 5 λεπτά.

• Απαραίτητες προυποθέσεις για την επιτυχία της στρατηγικής του time out

Υπομονή

Θα χρειαστεί να επαναληφθεί αρκετές φορές (πάντα μόνο όποτε συμβαίνει η συμπεριφορά για την οποία έχει προειδοποιηθεί ότι οδηγεί σε time out) σε ένα διάστημα αρκετών εβδομάδων για να παρουσιαστεί σημαντική αλλαγή στη συμπεριφορά του παιδιού.

Συνέπεια

Θα πρέπει να υπάρχει σωστή συνεννόηση μεταξύ όλων των προσώπων τα οποία το προσέχουν (νταντά, νηπιαγωγός) έτσι ώστε η αντιμετώπιση να είναι η ίδια από όλους.

Αποφυγή σωματικής επαφής

Σε περίπτωση που αρνείται το παιδί να πάει λίγο πιο μακριά για το time out, είναι απαραίτητο να μην το αγκαλιάσετε, αλλά απλώς να το εμποδίσετε να απομακρυνθεί βάζοντας τα χέρια σας σαν "φράκτη".

• Μετά το Time out

Δώστε πολύ προσοχή στο παιδί - πείτε του με χαρά ότι πέρασαν τα δύο λεπτά - ρωτήστε το τι σκέφτεται, αν είναι έτοιμο να επιστρέψει.

Επιβραβεύστε το που περίμενε όλη την ώρα που του ζητήσατε.

Προτείνετέ του μια αγαπημένη του δραστηριότητα.

Εάν ο τραυματισμός του άλλου παιδιού ήταν πολύ μεγάλος, ρωτάτε το παιδί, "είσαι έτοιμος, σκέφτηκες ότι αυτό που έκανες πόνεσε ΠΑΡΑ ΠΑΡΑ ΠΑΡΑ πολύ τον Γιάννη? Προσέχουμε τους άλλους." 

Είναι σημαντικό να μην γίνει μεγάλη ανταλλαγή φράσεων σε αυτή την φάση, αλλά απλώς αυτή η μικρή συνεννόηση και μετά η συνέχιση του παιχνιδιού.

• Κατά τη διάρκεια του Time out αρνητικοί παράγοντες που πρέπει να αποφευχθούν είναι:

Τιμωρητικός τρόπος ομιλίας

Μπορείτε να είσαστε θυμωμένοι και ο τόνος της φωνής σας να είναι σοβαρός, αλλά προσπαθήστε να μην χρησιμοποιείτε τις λέξεις "ποτέ", θα το χάσεις "για πάντα", "θα το πετάξω το παιχνίδι" ή "θα το δώσω σε άλλο, καλό παιδάκι". 

Εάν μπείτε σε αυτή τη διαδικασία το παιδί δεν θα μπορεί να εστιάσει στον συνδυασμό πράξης - αντίδρασης, αλλά θα αισθανθεί "πανικό" από την τόσο τεράστια τιμωρία και έτσι θα χαθεί ο "εκπαιδευτικός" της χαρακτήρας.

Υπερβολικά μεγάλα χρονικά διαστήματα - ένα λεπτό είναι συνήθως αρκετό, ενώ δύο ή τρία λεπτά είναι ιδανικά για κάτι πιο σοβαρό. 

Το να δίνουμε περισσότερη προσοχή στο παιδί το οποίο βρίσκεται στο time out παρά σε αυτό το οποίο ενδεχομένως τραυματίστηκε ή αδικήθηκε. 

Ή το να μιλάμε στο παιδί που βρίσκεται στο time out. 

Καλύτερα να ανοίξουμε συζήτηση με αυτόν που ενοχλήθηκε/αδικήθηκε και να τον ρωτήσουμε πως νιώθει. 

Γρήγορα θα καταλάβει το παιδί που βρίσκεται στο time out ότι προκάλεσε κάτι αρνητικό και θα νιώσει άσχημα για αυτό. 

Έτσι θα αποφύγει να το επαναλάβει.

Εάν αστειεύεται κάποιος από όλους, δηλαδή δεν έχει σοβαρό τόνο στη φωνή του δεν θα περαστεί το μήνυμα του Time out. 

Επίσης, αγνοήστε οποιαδήποτε προσπάθεια του παιδιού να κάνει τη συζήτηση αστεία για να αποφύγει έτσι την αρνητική επίπτωση της πράξεώς του.

• Παράγοντες που ενδεχομένως να δυσκολέψουν την εφαρμογή του Time out είναι :

Η περίπτωση που ένα παιδί έχει καταλάβει ότι όταν συμπεριφέρεται με ένα τρόπο ανεπιθύμητο υπάρχει μια αρνητική συνέπεια (το time out) αλλά δεν θέλει να την δεχτεί, και σπρώχνει και χτυπάει όποιον προσπαθεί να του το εξηγήσει και φωνάζει δυνατά. 

Είναι απαραίτητο εκείνη τη στιγμή να ειπωθεί στο παιδί (από 3 1/2 ετών) ότι : 

"Ότι και να κάνεις και να πεις, δεν θα αλλάξει κάτι στους κανόνες που ισχύουν. 

Το δάγκωμα (ή π.χ. το σπρώξιμο στην τσουλήθρα) δεν επιτρέπεται. 

Είναι επιλογή σου εάν θέλεις να περάσεις άσχημα μακριά από τα άλλα παιδιά και μακριά από τα παιχνίδια που σου αρέσουν, ή εάν θέλεις να περάσεις ωραία και να δέχεσαι τους κανόνες που ισχύουν. 

Δεν σε αφήνω να με χτυπάς δεν μου αρέσει" και αν χρειαστεί τεντώνοντας σιγά σιγά το χέρι να απομακρύνει το παιδί από το σώμα του, ακόμα και κρατώντας το από τα μπράτσα έτσι ώστε να μην μπορεί να πονέσει κάποιον άλλο, ή και τον εαυτό του.

Σε περίπτωση που χρειαστεί να μείνει κάποιο άτομο μαζί με το παιδί κατά τη διάρκεια του time out, είναι καταλυτικό να μην δώσει καθόλου προσοχή στο παιδί, και να μην εμπλακεί σε καμία περεταίρω συζήτηση, μια και στην αντίθετη περίπτωση, το παιδί δυστυχώς επιβραβεύεται για την ανεπιθύμητη συμπεριφορά του με το να έχει την αποκλειστική προσοχή ενός ατόμου.

Μπορεί ένα παιδί να επαναλαμβάνει συνέχεια μια αρνητική συμπεριφορά (π.χ. σπρώξιμο ενός άλλου παιδιού) για να δεχτεί ακόμα και την ελάχιστη προσοχή που παίρνει από τον γονέα του ή τη νηπιαγωγό όταν το βάζει για time out. 

Σε αυτή τη περίπτωση δεν ενδείκνυται η εφαρμογή του time out. 

Είναι αναγκαία περισσότερο η συστηματική και έντονη επιβράβευση του συγκεκριμένου παιδιού όταν κάνει κάτι επιθυμητό, και τη στιγμή που είχε μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά, η προσοχή του γονέα ή νηπιαγωγού να στραφεί αποκλειστικά στο παιδί το οποίο αδικήθηκε ή ενδεχομένως τραυματίστηκε.

Πηγή άρθρου:

www.parents.gr

κα Παπαδήμα Ειρήνη - Νηπιαγωγός , Βρεφονηπιοκόμος